سگ

بیماری مگاکولون در گربه ; علل و درمان خانگی (megacolon)

مگاکولون یک بیماری مزمن در گربه های معمولا پیر و مسن است و زمانیکه اعصاب کولون (روده بزرگ) گربه بطور طبیعی کارنکند ، ماهیچه های این عضله کشیده میشوند و قطر روده بزرگ یا همان کولون افزایش میابد. مگاکولون در گربه ها منجربه بزرگ شدن روده و در نهایت انسداد روده میشود. در این مقاله قصد داریم تا درمورد بیماری مگاکولون (megacolon) ، نحوه ایجاد بیماری و درمان قطعی آن صحبت کنیم.

کولون چیست؟

دستگاه گوارش گربه ها با یک اندام لوله ای شکل به نام کولون (colon) به روده بزرگ منتهی می شود . روده بزرگ به عنوان محلی برای جذب آب و ذخیره مواد مدفوع عمل می کند و به رکتوم ختم می شود. ماهیچه دیواره های روده بزرگ توسط اعصاب نخاع تحریک و سپس منقبض می شوند. هنگامی که روده بزرگ منقبض می شود، عمل دفع مدفوع صورت میگیرد.

مگاکولون چیست؟

اگر اعصاب اندام لوله ای شکل کولون به درستی کار نکند، عضلات دیواره کولون به درستی منقبض نمی شوند. اگر این اتفاق بیفتد، ماهیچه ها کشیده می شوند و قطر کولون سه تا چهار برابر قطر یک گربه معمولی بزرگ میشوند. مواد مدفوع به جای اینکه به صورت طبیعی به داخل راست روده فشار داده شوند، در روده بزرگ جمع میشوند و منجر به یبوست شدید و یا انسداد روده میشوند. این بزرگ شدن روده بزرگ و یبوست ناشی از آن مگاکولون نامیده می شود.

علل ایجاد مگاکولون در گربه ها چیست؟

شایع ترین علل ایجاد مگاکولون در گربه ها یبوست رفع نشده یا مکرر و از دست دادن عملکرد عصبی طبیعی در روده بزرگ است اما موارد زیر نیز میتوانند باعث ایجاد مگاکولون گربه ها شود که عبارتند از:

1- آسیب به نخاع در اثر ضربه یا تصادف

2- انسداد مکانیکی ناشی از تومورها ، اجسام خارجی ، گلوله های مویی و تنگی ها

3- افزایش سن و پیری

4- بیماری که منجر به کم آبی بدن می شود

5- بیماری های مزمن دستگاه گوارش (GI)

6- فلج ناحیه مقعد

7- باریک شدن غیر طبیعی لگن (مادرزادی یا ناشی از آسیب، مانند آسیب دیدگی ماشین)

مگاکولون ایدیوپاتیک چیست؟

چنانچه علت مگاکولون گربه ناشناخته باشد به آن مگاکولون ایدیوپاتیک میگویند. در این حالت دامپزشک با بررسی موارد و سابقه های بیماری ، علت ایجاد مگاکولون در گربه را نمیتواند تشخیص دهد که به آن Idiopathic megacolon میگویند.

نحوه تشخیص مگاکولون در گربه ها

مگاکولون اغلب با علائم بالینی تشخیص داده می شود که با علائمی مانند:

زور زدن برای دفع مدفوع در گربه
کاهش وزن
بی حالی
استفراغ
بی اشتهایی (کم اشتها) باشد.

در معاینه فیزیکی، ممکن است گربه دارای دل درد و همچنین دچار کم آبی و افسردگی باشد.

همانطور که در بالاتر علل ایجاد مگاکولون در گربه ها رو گفتیم دامپزشک با لمس شکم گربه، یک کولون بزرگ پر از مواد مدفوع سخت میبیند و معاینه، رکتوم مدفوع نهفته را نشان می دهد. در این حالت معمولاً دامپزشک درخواست رادیولوژی میکند تا نسبت به بزرگ شدن و سایزکولون و همچنین احتمال وجود توده شکمی گربه را بررسی کند. بعضاً در برخی موارد آزمایشات تشخیصی مانند آزمایش خون و ادرار، سونوگرافی و کولونوسکوپی نیز ممکن است انجام شود.

علائم بیماری مگاکولون گربه

شایع ترین علائم بالینی مگاکولون در گربه ها عبارتند از:

یبوست شدید و دردناک
حرکات روده کمتر
مدفوع سخت غیر معمول

هنگامی که مدفوع مایع در اطراف توپ یا توده مدفوعی گیر کرده است، ممکن است اسهال آبکی نیز مشاهده کنید. با پیشرفت مگاکولون، گربه شما ممکن است:

کاهش وزن
انرژی کمتری داشته باشد
اشتهای خود را از دست بدهد
استفراغ بسته به شرایط بدنی
توده ای سفت و قابل لمس در شکم خود داشته باشند
بدن کم آب شود

درمان مگاکولون گربه

درمان مگاکولون در گربه ها به علت و شدت آن بستگی دارد. بسته به شرایط گربه شما ، مگاکولون درمان های مختلفی دارد. بصورت کلی میتوان درمان مگاکولون گربه را به 2 بخش دسته بندی کرد. درمان سطحی و درمان پیشرفته. در درمان سطحی یکسری اقدامات دامپزشکی شامل استفاده از ملین‌ها، نرم‌کننده‌های مدفوع، محرک‌های دیواره روده بزرگ و رژیم‌های غذایی با فیبر بالا است که در این مورد علت اصلی ایجاد بیماری ، درمان نمیشود و فقط باعث میشود که گربه بتواند مدفوع نرمی داشته باشد و در اثر یبوست در گربه ها دچار بیماری نشود.

همانطور که در بالا گفتیم ، اقدامات پزشکی اولیه شاید چند ماه یا چند سال برای گربه ای که بتازگی دچار مگاکولون شده است جواب باشد اما قطعا راهکار مناسبی برای یک مگاکلون طولانی مدت نیست. اگر بیماری در دوز پیشرفته باشد، باید جراحی در نظر گرفته شود. درجراحی روشی به نام جراحی کولکتومی سابتوتال (Subtotal colectomy) قسمتی از روده بزرگ را که کار نمی‌کند حذف می‌کنند. اگرچه این روش ممکن است شامل برداشتن بیشتر روده بزرگ باشد، اسفنکتر مقعد دست نخورده باقی می ماند، بنابراین گربه نباید کنترل روده را از دست بدهد. اکثر گربه ها پس از این روش سلامت کامل خود را بدست میاورند و عوارض جانبی دائمی کمی دارند.

مراقبت های بعد و نتیجه

بعد از عمل خارج سازی مدفوع سفت شده، استفاده از آنتی بیوتیک ها توصیه میشود و گربه بایستی از نظر عفونت تحت نظر دامپزشک قرار بگیرد. مدفوع نرم و گاهی اسهال ممکن است در چند ماه اول پس از جراحی رخ دهد . رفته رفته مدفوع حالت طبیعی و نرمال خود را بدست می آورد. بی اختیاری در مدفوع از عوارض رایج جراحی کولکتومی نیست، اما ممکن است گهگاهی تکه‌ای از مدفوع نرم ،در راه ورود یا خروج از باکس دستشویی ببینید که به زمین افتاده است. معمولاً بعد از عمل جراحی گربه یبوست دارد اما با زیرنظر گرفتن دامپزشک موارد به تدریج رفع خواهد شد. در موارد بسیار نادر ، برخی از گربه ها به عمل جراحی دوم نیاز دارند. این در صورتی اتفاق میوفتد که در عمل اول کولون به اندازه کافی برداشته نشده باشد. اما در بیشتر موارد ، عمل جراحی اول موفقیت آمیز بوده و گربه به زندگی عادی خود برمیگردد.