بیماری پنلوکوپنی گربه ; علل ، درمان و نحوه انتقال

 پنلوکوپنی گربه یک بیماری عفونی پاروویروسی در بچه گربه ها است که معمولاً با افسردگی، بی اشتهایی، تب بالا، استفراغ، اسهال و در نتیجه کم آبی شدید ظاهر می شود. گربه های بالغ خیلی کمتر تحت تاثیر بیماری Cat panleukopenia قرار می گیرند. تشخیص پنلوکوپنی معمولا بر اساس علائم بالینی، نوتروپنی(کمبود گلبول سفید) و لنفوپنی شدید (پایین بودن تعداد لنفوسیت های خون) و آزمایش آنتی ژن ویروسی مدفوع یا PCR است. درمان این بیماری شامل روش هایی مانند مایع درمانی فشرده، مصرف مکمل گلوکز و پتاسیم، درمان با داروی میکروب زدا، استفاده از دافع کرم روده و ضد استفراغ و گاهی اوقات ایمنی درمانی است.

پنلوکوپنی گربه چیست؟

پنلوکوپنی گربه یک بیماری ویروسی بسیار مسری و اغلب کشنده در گربه ها است که در سراسر جهان دیده می شود. بچه گربه ها به شدت تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند. پاروویروس یک عامل بیماری زای بسیار مقاوم است. اگر در مواد آلی محافظت شود می تواند به مدت 1 سال در دمای اتاق در محیط باقی بماند. پنلوکوپنی گربه در حال حاضر به دلیل استفاده گسترده از واکسن به ندرت توسط دامپزشکان در بسیاری از کشورها تشخیص داده می شود . با این حال، نرخ عفونت در گروهی از‌ گربه‌های واکسینه نشده بالا باقی می‌ماند، و این بیماری گهگاه در بچه‌گربه‌های واکسینه‌شده و شجره‌ نامه دار که در معرض چالش ویروسی بالایی قرار گرفته‌اند دیده می‌شود. پنلوکوپنی گربه اخیراً به عنوان یک بیماری نوظهور در استرالیا شناخته شده است. شیوع ناگهانی این بیماری در گربه های واکسینه نشده در پناهگاه ها رخ داده است و در بین گربه های خانگی در مقیاسی گسترده تر پخش شده است.

ریشه یابی ، نحوه سرایت و روال پیشروی پنلوکوپنی گربه

پاروویروس گربه (FPV؛ مترادف با ویروس پنلوکوپنی گربه) ارتباط نزدیکی با ویروس انتریت (التهاب روده) راسو و پاروویروس های نوع 2 مربوط به سگ سانان (CPV) دارد که باعث انتریت پاروویروس سگ می شوند. همه این ویروس ها اکنون به عنوان زیر مجموعه گونه پروتوپاروویروس گوشتخواران شناخته می شوند. FPV می تواند در همه گربه سانان و در برخی از اعضای خانواده های مرتبط (مانند راکون، راسو) باعث بیماری شود، اما به سگ سانان آسیبی نمی رساند. برعکس، برخی از گونه های CPV در حال حاضر در گردش (CPV-2a، -2b، و -2c) نشان داده اند که باعث ایجاد پنلوکوپنی گربه در گربه های خانگی و گربه سانان بزرگتر می شوند. با این حال، FPV بر CPV به عنوان علت پنلوکوپنی گربه در سراسر جهان غالب است. واکسن‌های حاوی FPV از گربه‌ها در برابر بیماری ناشی از CPV محافظت می‌کنند، اگرچه واکسن‌هایی که حاوی FPV هستند، غلظت آنتی‌بادی بسیار کمتری را علیه CPV-2c نسبت به FPV ایجاد می‌کنند.

ذرات ویروس در تمام ترشحات و  مدفوعات در مرحله حاد بیماری به وفور یافت می شوند و می توانند تا 6 هفته پس از بهبودی در مدفوع بازماندگان باقی بمانند . از آنجایی که پاروویروس ها در برابر غیرفعال شدن بسیار مقاوم هستند، می توانند از طریق وسایل آلوده (مانند کفش، لباس) در فواصل طولانی منتقل شوند. با این حال، FPV را می توان با قرار دادن در معرض سفید کننده خانگی رقیق ( با درصد هیپوکلریت سدیم آبی 6٪) به مدت 10 دقیقه یا بیشتر در دمای اتاق از بین برد. ضدعفونی کننده های پراکسیژن (مثلاً پراکسی مونو سولفات پتاسیم) نیز بسیار مؤثر هستند. مهم است که سطوح آلوده قبل از استفاده از مواد ضدعفونی کننده کاملاً از مواد آلی تمیز شوند.

گربه‌ها از طریق دهان و بینی با قرار گرفتن در معرض حیوانات آلوده، مدفوع، ترشحات یا وسایل آلوده به این بیماری مبتلا می‌شوند. تصور می شود بیشتر گربه های ولگرد در اولین سال زندگی خود در معرض ویروس قرار می گیرند. آنهایی که دچار عفونت غیر مسری می شوند یا از بیماری حاد جان سالم به در می برند، یک پاسخ ایمنی قوی، طولانی مدت و محافظتی ایجاد می کنند.

FPV سلول‌های در حال تقسیم فعال در مغز استخوان، بافت‌های لنفاوی، بافت پوششی روده و - در حیوانات بسیار جوان - مخچه و شبکیه را آلوده کرده و یا حتی از بین می‌برد. در گربه های باردار، ویروس ممکن است از طریق جفت گسترش یابد و باعث تحلیل جنین، مومیایی شدن جنین، سقط جنین یا مرده زایی شود. از طرف دیگر، عفونت بچه گربه ها بعد از گذشت 20-28 روز پس از تولد ممکن است بافت پوششی مخچه را تخریب کند و منجر به رشد ناقص مخچه، ناهماهنگی و لرزش شود. ناهماهنگی حرکتی مخچه ای ناشی از FPV به یک تشخیص نسبتاً نادر تبدیل شده است، زیرا اکثر گربه های باردار به طور غیر فعال آنتی بادی های کافی را به بچه گربه های خود منتقل می کنند تا از آنها در طول دوره اولیه حساسیت محافظت کنند.

 یافته های بالینی پنلوکوپنی گربه

اکثر عفونت های پنلوکوپنی گربه ها بدون علائم و نشانه هستند، همانطور که با شیوع سرمی آنتی بادی های ضد FPV در بین گربه های سالم و واکسینه نشده مشهود است. گربه هایی که مریض می شوند معمولا کمتر از 1 سال سن دارند. موارد فوق حاد ممکن است به طور ناگهانی بدون نشان دادن هیچ گونه علائمی و یا با علائم کم بمیرند (رنگ پریدگی در بچه گربه ها). در مواردی که تب شدید دارند (104-107 درجه فارنهایت [40-41.7 درجه سانتیگراد)) ، افسردگی و بی اشتهایی را پس از یک دوره کمون 2 تا 7 روزه نشان می دهند. استفراغ معمولاً 1 تا 2 روز پس از شروع تب ایجاد می شود. دلیل آن معمولاً صفراوی است و به خوردن ربطی ندارد. ممکن است در برخی موارد ترشح بیش از حد بزاق دیده شود که با حالت تهوع یا درد شکمی همراه است. اسهال ممکن است کمی دیرتر از استفراغ شروع شود اما همیشه وجود ندارد. فقط در 3 تا 15 درصد موارد اسهال با خون ریزی همراه است. در این مرحله کم آبی شدید به سرعت ایجاد می شود. گربه‌های مبتلا ممکن است ساعت‌ها در کاسه آب خود بنشینند، اگرچه ممکن است زیاد آب ننوشند. هیپوترمی یا سرما زدگی هم کشنده است. گربه طی هیپوترمی، ممکن است دچار شوک ناشی از عفونت خون و انعقاد داخل عروقی شود .

معاینه فیزیکی به طور معمول افسردگی شدید، کم آبی بدن و گاهی اوقات درد شکم را نشان می دهد. لمس شکم - که می تواند باعث استفراغ فوری در گربه شود - ممکن است حلقه های روده ای ضخیم و غدد لنفاوی روده ای بزرگ شده را نشان دهد. در موارد نقص رشد در مخچه، ناهماهنگی عضلانی و لرزش با هوشیاری طبیعی دیده می شود. جراحات شبکیه در صورت وجود، به صورت کانون های خاکستری مجزا ظاهر می شوند.

طول مدت این بیماری خود محدود شونده به ندرت بیش از 5-7 روز است. بیشترین مرگ و میر در بچه گربه های زیر 5 ماه است.

 جراحات ناشی از این بیماری

معمولاً پنلوکوپنی گربه جراحات ظاهری کمی ایجاد می کند ، اگرچه کم آبی معمولاً مشخص است. حلقه های روده ممکن است به صورت قطعه ای گشاد شده و ممکن است دیواره های ضخیم و پرخون داشته باشند. سطوح غشایی روده ممکن است دچار خون مردگی یا اکیموز شود . بچه گربه های مبتلا به پری ناتال ممکن است مخچه کوچکی داشته باشند. از نظر بافت‌شناسی، حفره ‌های روده معمولاً متسع هستند و حاوی بقایای متشکل از سلول‌های بافت سنگفرشی بوده که دچار بافت مردگی شده اند. کوفتگی و همجوشی پرزها هم ممکن است رویت شود . ائوزینوفیلیک انکلوژن داخل هسته ای تنها گاهی در نمونه های ثابت شده با فرمالین دیده می شود. استفاده از فیکساتور Bouin's یا Zenker احتمال مشاهده آنها را افزایش می دهد. ممکن است به دلیل تخریب لکوسیت ها (نوعی گلبول سفید) توسط ویروس، کمبود قابل توجهی از نفوذ سلول های لنفوسیتی یا التهابی در دیواره های روده وجود داشته باشد.

 تشخیص پنلوکوپنی گربه

به طور معمول بر اساس علائم بالینی و لکوپنی در CBC انجام می پذیرد.

تشخیص احتمالی پنلوکوپنی گربه معمولاً بر اساس علائم بالینی سازگار در گربه ای است که به اندازه کافی واکسینه نشده و وجود لکوپنی (پایین ترین حد 50-3000 WBC/mcL). کمبود گلبول سفید زودتر از کاهش لنفوسیت های خونی اتفاق می افتد . تعداد کل WBC کمتر از 2000 سلول در میکرولیتر با تشخیص ضعیف تری همراه است. در طول بهبودی پس از عفونت، به طور معمول یک نوتروفیلی بازگشتی با یک جابجایی مشخص به چپ وجود دارد. می توان در برخی موارد تشخیص را با استفاده از تست ایمونوکروماتوگرافی در مطب که برای تشخیص آنتی ژن CPV مدفوع در نظر گرفته شده است تأیید کرد. با این حال، آنتی ژن مدفوع تنها برای مدت کوتاهی پس از عفونت قابل تشخیص است. در نظر داشته باشید که نتایج منفی کاذب رایج هستند. حساسیت این تست ها بین 50 تا 80 درصد گزارش شده است، اما دقت بسیار بالاتر، 94 تا 100 درصد است.

تشخیص های افتراقی شامل سایر علل مانند افسردگی شدید، لکوپنی و علائم گوارشی است. سالمونلوز و عفونت باید با ویروس لوسمی گربه (FeLV) و ویروس نقص ایمنی گربه در نظر گرفته شود. عفونت همزمان با FeLV و FPV می تواند باعث پنلوکوپنی گربه در گربه های بالغ شود. عفونت های FPV همراه با سالمونلاهای مختلف(نوعی ویروس غذایی) یا کلسی ویروس گربه ها باعث بیماری بسیار شدیدتر از FPV می شود.

 درمان، پیشگیری و تشخیص پنلوکوپنی گربه

مراقبت های حمایتی، مایع درمانی IV فوری و آنتی بیوتیک ها درمان های اولیه هستند

واکسن های موثر هم در دسترس هستند

درمان موفقیت آمیز موارد حاد پنلوکوپنی گربه نیازمند مایع درمانی شدید و پرستاری دقیق در منطقه ایزوله است. اختلالات الکترولیتی (مانند هیپوکالمی (کاهش پتاسیم خون) )، هیپوگلیسمی (افت قند خون) ، هیپوپروتئینمی (کمبود پروتئین در خون) ، کم خونی و عفونت های ثانویه اغلب در گربه هایی که پنلوکوپنی حاد دارند ایجاد می شود. پیش بینی این احتمالات، نظارت دقیق و مداخله سریع می تواند باعث بهبودی گربه شود .

جایگزینی و تثبیت مایع IV با یک محلول کریستالوئید هم فشار متعادل (مثلاً محلول رینگر لاکتاته با مکمل پتاسیم ) اساس درمان است. در صورت مشکوک شدن یا اثبات هیپوگلیسمی باید ویتامین های B همراه با 5% گلوکز به محلول اضافه شود. علاوه بر تزریق کریستالوئید، تزریق پلاسمای تازه منجمد به تثبیت فشار پلاسمای خون کمک می کند و فاکتورهای انعقادی را برای بچه گربه های به شدت بیمار و مبتلا به هیپوپروتئینمیک فراهم می کند. همچنین برخی از آنتی بادی های ضد FPV را فراهم می کند. برای گربه هایی که گاه به گاه به شدت کم خون هستند بهتر است از خون خالص استفاده کنید.

درمان با آنتی بیوتیک چند منظوره تزریقی هم پیشنهاد می شود. با این حال، از داروهای کلیوی (به عنوان مثال، آمینوگلیکوزیدها) تا زمانی که کم آبی به طور کامل اصلاح نشده است، باید اجتناب شود. به عنوان مثال، آمپی سیلین وریدی (20 میلی گرم بر کیلوگرم، هر 6 تا 8 ساعت) را می توان همراه با جنتامایسین (6 تا 8 میلی گرم بر کیلوگرم، هر 24 ساعت به مدت 3 تا 5 روز)، از زمانی که آبرسانی مجدد به دست آمد، تجویز کرد. به دلیل پتانسیل سمیت کلیوی آنتی بیوتیک جنتامایسین، یافته‌های نشانگر پروتئین ادرار، رسوبات ادرار متوالی و SDMA باید کنترل شوند. داروهای منفرد آنتی بیوتیکی، هرچند گرانتر، وجود دارند که بر باکتری های بی هوازی که مهم ترین باکتری در پانلوکوپنی گربه ها هستند، موثر هستند. این آنتی بیوتیک ها شامل سفالوسپورین های نسل سوم (به عنوان مثال، سفتیوفور، سفوتاکسیم) و پنی سیلین های توسعه یافته (مانند پیپراسیلین) هستند.

آلودگی انگلی روده معمولاً پنلوکوپنی گربه ها را پیچیده می کند، به ویژه در پرورشگاه ها، بنابراین استفاده از داروهای دافع کرم روده (مانند فنبندازول، 50 میلی گرم بر کیلوگرم، PO، هر 24 ساعت به مدت 2 تا 5 روز) کمک کننده است و می توان آنها را پس از کنترل استفراغ مصرف کرد.

داروهای ضد استفراغ (مثلاً ماروپیتانت، اندانسترون یا متوکلوپرامید) معمولاً کمی اثر بخش هستند و اجازه می دهد تا غذای نرم به راحتی هضم شود. ماروپیتانت اولین انتخاب در داروهای ضد استفراغ است. در گربه‌هایی که بیماریشان حاد است، می‌توان ماروپیتانت را با اندانسترون ترکیب کرد. تغذیه (کم حجم و چند وعده ای) باید هر چه زودتر شروع شود، حتی در صورت استفراغ خفیف، متناوب و مداوم. تغذیه باعث بهبودی مخاط دستگاه گوارش و ایجاد مجدد یک سد موثر مخاطی می شود. گربه هایی که استفراغ شدید دارند تا زمانی که استفراغ آنها کمتر نشد نباید تغذیه شوند . تغذیه تزریقی فقط برای موارد شدیداً مبتلا توصیه می شود و استفاده از آن نباید تلاش های شدید برای شروع تغذیه روده ای را به تأخیر اندازد.

اینترفرون امگا نوترکیب گربه (rFeIFN؛ 1 MU/kg، SC، هر 24 ساعت به مدت 5 روز متوالی، و سه درمان جداگانه 5 روزه باید در روزهای 0، روز 14، و روز 60 انجام شود) باید برای استفاده در درمان پنلوکوپنی گربه اگرچه rFeIFN برای این منظور توسط FDA تایید نشده است و اثربخشی آن در پانلوکوپنی گربه ها ثابت نشده است، اما در درمان آنتریت پاروویروسی سگ تایید شده و موثر است. ایمونوتراپی غیرفعال با استفاده از سرم ایمنی از گربه های دارای ایمنی جامد، یا استفاده از یک محصول تجاری پرورش یافته در اسب، به طور گسترده در برخی کشورها انجام می شود. با این حال، شواهد محدودی از اثربخشی درمان وجود دارد.

واکسن‌های ویروس منشا زنده غیرفعال و اصلاح‌شده عالی که ایمنی طولانی‌مدت ایجاد می‌کنند برای پیشگیری از پنلوکوپنی گربه‌ها در دسترس هستند. واکسن‌های زنده نباید به گربه‌هایی که باردار هستند، دچار نقص ایمنی یا بیمار هستند یا به بچه گربه‌های کمتر از ۴ هفته تزریق شود. اکثر مقامات توصیه می کنند که بچه گربه ها دو یا سه دوز واکسن زنده اصلاح شده SC را با فاصله 3 تا 4 هفته دریافت کنند. اولین واکسیناسیون معمولاً در سن 6 تا 9 هفتگی انجام می شود. آخرین دوز سری واکسیناسیون اولیه نباید قبل از 16 هفتگی بچه گربه تجویز شود تا زمان لازم برای کاهش آنتی بادی های مادری مزاحم وجود داشته باشد تا ویروس واکسن زنده اصلاح شده را غیرفعال نکنند. دوز بعدی واکسن در هفته های 26 تا 52 توصیه می شود ، زیرا برخی از بچه گربه ها دارای آنتی بادی های باقی مانده مداخله گر هستند، حتی در 16 هفتگی، که برای جلوگیری از ایمن سازی موفق کافی است. تا 1 هفته پس از تکمیل سری اولیه واکسیناسیون باید از قرار گرفتن در معرض ویروس اجتناب شود.

گربه‌های بالغ باید هر سه سال یکبار و یا پس از آن کمتر در برابر FPV واکسینه شوند، اگرچه برخی از تولیدکنندگان در برخی کشورها همچنان واکسیناسیون سالانه را توصیه می‌کنند. کیت های تست آنتی بادی به صورت تجاری در دسترس هستند تا تشخیص دهند که چه زمانی گربه های تنها در برابر پنلوکوپنی گربه ایمن هستند. این ها می توانند به عنوان جایگزینی برای واکسیناسیون های مکرر و برنامه ریزی شده برای مشتریانی باشد که این گونه واکسیناسیون را نمی پسندند.

تشخیص پنلوکوپنی گربه سانان نسبت به آنتریت CPV خیلی سخت تر است . درصد بقای 20٪ تا 51٪ در گربه هایی گزارش شده است که درمان حمایتی را در بیمارستان برای پنلوکوپنی گربه دریافت کردند. بر اساس مقایسه­ای در مطالعه اخیر، 90 درصد از توله سگ های بستری شده در بیمارستان مبتلا به انتریت CPV تا زمان ترخیص زنده ماندند. هیچ اطمینانی نیست که مراقبتی که به طور معمول برای گربه‌های مبتلا به پنلوکوپنی ارائه می‌شود به همان شدتی باشد که برای سگ‌های مبتلا به CPV آنتریت ارائه شده است؛ و گزارش های ارائه شده برای هر گربه یا سگی متفاوت است . مطالعات انواع مختلفی از شاخص های تشخیصی، گاهی نتایج متناقض را در گربه های مبتلا به پنلوکوپنی گربه نشان داده است. در یک مطالعه مربوط به گربه‌های مبتلا به هیپوترمی، در زمان بستری بی‌حالی و کمبود وزن شدیدی را تجربه کرده اند.

نکات کلیدی

• پنلوکوپنی گربه یک بیماری ویروسی بسیار مسری و اغلب کشنده در گربه ها است.
• اکثر عفونت ها هیچ نشانه ای ندارند. در گربه هایی که بیمار می شوند، علائم بالینی شامل تب بالا، افسردگی شدید و بی اشتهایی است. بسیاری از گربه های مبتلا استفراغ می کنند و برخی دچار اسهال می شوند. فقط تعداد کمی از آنها دچار اسهال خونی می شوند.
• تشخیص بر اساس یافته های بالینی سازگار، از جمله لکوپنی، در یک بچه گربه ای است که به اندازه کافی واکسینه نشده است. کیت های تشخیص آنتی ژن مدفوعی که برای تشخیص انتریت CPV در نظر گرفته شده اند نیز می توانند برای تشخیص پنلوکوپنی گربه استفاده شوند. استفاه از این روش دارای حساسیت متوسط و دقت بالا است.
• سایر روش های درمانی شامل مایع درمانی ، مکمل افزایی با الکترولیت و گلوکز است. مصرف داروهای ضد استفراغ؛ آنتی بیوتیک ها؛ و دارو های کشنده کرم روده هم کمک کننده است.
• واکسن های بی نقصی برای پیشگیری از این بیماری در دسترس هستند. آنها حیوانات خانگی شما را در برابر FPV و CPV محافظت می کنند.